Nieuwsoverzicht voorjaar 2023

1. Algemeen

We zijn blij dat we in 2022 een soepel lopende samenwerking met de ca 45 beheerders(pachters en zelfrealisatoren) in de Krimpenerwaard hebben kunnen realiseren. We krijgen daar ook van hen de waardering voor. Daardoor heeft het NBC in 2022 een goede impuls kunnen geven aan het gemeenschappelijk beheer van de NNN.

Van het eerste beheerjaar leren we dat de korte lijnen tussen de pachtcoördinatoren en de pachters en zelfrealisatoren tot wederzijds vertrouwen en een goede samenwerking hebben geleid. Deze ervaring nemen we mee en bouwen we graag verder uit in 2023.

2. Beheerbegeleiding pachters 2022

In 2022 heeft het NBC 317 hectare natuurgrond verpacht aan 37 pachters. Hiervan is 138 ha vochtig weidevogelgrasland en 179 ha kruiden- en faunarijk grasland. Ruim 4 hectare is niet verpacht en heeft het NBC in eigen beheer.

Beide pachtcoördinatoren hebben in mei/juni in alle deelgebieden veel aan begeleiding gedaan voordat we de weidevogelpercelen (N13.01) vrij konden geven om te maaien. Ook zijn er vele (live en soms telefonische) korte gesprekken met de pachters geweest over het tijdig en juist beheren van storingssoorten. In september/oktober heeft het NBC in eigen beheer het ecologisch beheer van oevers en sloten uit laten voeren door drie loonbedrijven. Deze werkzaamheden worden volgens een gefaseerd meerjarenplan uitgevoerd.

In februari ’23 heeft het NBC aan de pachters een beheervergoeding overgemaakt zoals in de beheerovereenkomst is vastgelegd.

3. Beheerbegeleiding zelfrealisatoren 2022

Onder de ruim 20 zelfrealisatoren zijn er zeven die naast hun eigendomsgrond binnen de NNN Krimpenerwaard ook grond pachten van de provincie Zuid-Holland. Het gaat om in totaal 270 hectare. Het NBC begeleidt in opdracht van de provincie deze zelfrealisatoren bij het beheer. Dit betekent dat er in het groeiseizoen maandelijks overleg is over bemesten, beweiden en maaien. Bij het baggeren en slootbeheer kan het NBC ook adviseren. De zelfrealisatoren zijn zelf eindverantwoordelijk voor het uitgevoerde beheer.

4. Beheerplan storingssoorten

George de Wit heeft in nauw overleg met het Zuid-Hollands Landschap een beheerplan storingssoorten uitgewerkt inclusief een praktisch 12 puntenplan. Het plan beschrijft het beheer van Akkerdistel, Krulzuring, Pitrus en Ridderzuring en kan op verzoek worden uitgebreid met andere/nieuwe soorten.

5. Project: Fysieke investeringen zelfrealisatie NNN Krimpenerwaard (POP3)

Aanleiding

De zelfrealisatoren doen vaak zelf forse investeringen in hun bedrijfsvoering om het afgesproken beheer en de natuurdoelen te kunnen realiseren. Om zelfrealisatoren bij deze investeringen te faciliteren heeft Provincie Zuid-Holland in samenwerking met het Programmabureau Veenweiden een POP3 regeling Fysieke Investeringen opengesteld. De agrariërs die in aanmerking willen komen voor subsidie hebben een samenwerkingsverband gevormd, waarvoor het NBC als penvoerder optreedt. Het samenwerkingsverband heeft een gezamenlijke subsidieaanvraag voor hun investeringen.

Het gaat daarbij om twee zaken: de noodzakelijke (gedeeltelijke) omschakeling van het gebruik van drijfmest naar vaste stalmest en het gebruik van maaisel als stalstrooisel. Vaste mest bevat meer organische stof en dit voedt het bodemleven. Een rijk bodemleven is belangrijk als voedingsbron voor de weidevogels.

Door de inrichting en het beheer zal er door verdere verschraling van de bodem meer maaisel vrijkomen met een vrij lage voedingswaarde voor rundvee. Dit maaisel kan in de potstallen een functie krijgen als strooisel zodat het niet hoeft te worden afgevoerd en in de kringloop van landbouw en natuur kan blijven circuleren.

Uitvoering

Aanvraag ingediend juni 2021, beschikking mei 2022,
Zes deelnemende landbouwondernemingen met name zelfrealisatoren,
Fysieke investeringen: realisatie zes potstallen, vier mestopslagplaatsen en aanschaf van één hooiwagen
September 22: start bouw eerste vrijloopstal
Dec 22: aanpassing ligboxenstal door aanbrengen rubberen stalmatten op roostervloer en zijn er publicatieborden afgeleverd bij de zes deelnemende veehouderijen,
2023: bouw twee nieuwe potstallen en ombouwen ligboxenstal naar potstal en aanschaf hooiwagen,
2024: ombouwen/uitbreiden Hollandse stal naar potstal,
In december 2024 dienen alle investeringen gebruiksklaar zijn opgeleverd,
Investeringsaanvraag: 2.300.000 €, subsidieplafond 800.000 €. Co-financiers: 50% Europese Unie, 50% Provincie Zuid-Holland.

6. Start inrichting in deelgebied Den Hoek

In augustus 2022 is het definitief ontwerp vastgesteld en het bijbehorende bestek bij de vijf geselecteerde aannemers neergelegd. In december is de opdracht gegund aan GKB. Eind januari zijn de toezichthouders bij elkaar geweest. In maart zijn de wekelijkse bouwvergaderingen gestart. De terreinbeheerders zullen, als er geen broedvogelactiviteiten zijn, de eerste percelen eind mei/begin juni vrij geven voor de werkzaamheden. Deze zullen rond 1 oktober worden afgerond. Een freelance-medewerker van het NBC zal de uitvoeringswerkzaamheden als adviseur toezicht optreden.

Het uitvoeringswerk is op begin juni gestart. Hoofdaannemer is GKB-Groep uit Barendrecht. Dit bedrijf heeft jarenlange ervaring in het veenweidegebied en werkt samen met loonwerkers uit de Krimpenerwaard.

7. Ontwerpplannen overige deelgebieden

Voor de deelgebieden Oudeland, Kattendijksblok en Middelblok worden in 2023 definitieve ontwerpen en bestekken opgeleverd. Uitvoering van de inrichting start in 2024.

Voor de deelgebieden Veerstalblok en Bilwijk worden in 2024 definitieve ontwerpen en bestekken opgeleverd. Uitvoering start in 2025.

8. Plasdraslocaties voor weidevogels

Op het vochtig weidevogelgrasland zijn in maart 2022 zeven plasdraspompen geplaatst. Dit is mogelijk gemaakt door de subsidie ‘Verbetering leefgebied Grutto en Patrijs 2021’ van de provincie Zuid-Holland. Deze subsidie loopt van 2022 t/m 2024. De pompen hebben een veel langere levensduur en zullen nog jaren worden ingezet. Mede vanwege het droge voorjaar werden de plasdraslocaties gelijk goed gebruikt door Grutto, Kievit, Tureluur, Scholekster, Smient, Slobeend, Krakeend, Kuifeend, Wilde Eend, Zwaan, Bosruiter en enkele ganzensoorten. In 2023 worden het aantal territoria van de vogels op deze locaties geteld volgens het protocol van het Broedvogel Monitoring Programma (BMP).

9. Oeverafkalving

In polder De Nesse is na opzetten van het waterpeil forse oeverafkalving opgetreden. In oktober 2022 is er op aandringen van meerdere belanghebbenden door het Programmabureau een veldbijeenkomst georganiseerd om de oeverafkalving met eigen ogen te zien, de precieze oorzaken te herleiden en deskundigen te vragen hoe verweking en afkalving van oevers kan worden voorkomen in de nog in te richten blauwe gebieden waar het waterpeil zal worden verhoogd.

HHSK heeft een Memo (>>versie 3, 16jan23) opgesteld met de volgende algemene principes ter voorkoming en vermindering van oeverafkalving.

Zorg voor een goed begroeide oever met stevige doorworteling. Dit is vooral de situatie bij een begroeiing met helofyten (bijvoorbeeld riet, lisdodde, liesgras, etc.) en soorten als russen en zegges.
Zet het waterpeil geleidelijk op zodat vegetatie zich kan aanpassen aan de nieuwe omstandigheden. Dit is met name relevant wanneer de toplaag van de bodem wordt verwijderd en bij gras/kruiden gedomineerde vegetatie. Wanneer dit vanuit andere doelen een knelpunt is, is het wenselijk dat in ieder geval het bovenpeil langzaam wordt ingesteld.
Laat de drooglegging niet te gering worden. Richtwaarde is een drooglegging van niet minder dan 10 cm.
Voorkom te grote peilfluctuaties over het seizoen. De variatie is bij voorkeur niet meer dan 10-15cm. Vooral bij een geringe drooglegging (zie principe 2) is dat van belang.
Voorkom langdurige geringe drooglegging. Liever niet meer dan zeven weken, zodat gras- en kruidenvegetaties niet afsterven. Waar dit niet mogelijk is, is principe 1 nodig op en rond de waterlijn. Dit moet nader worden gespecificeerd voor elk van de drie natuurdoeltypen.
Voorkom of beperk ‘zwarte kanten’: door langdurige vernatting, door beurtelings verdroging en vernatting in kort tijdsbestek, door vergraven, door verkeerd slootonderhoud, door vertrapping door watervogels, door niet direct in te zaaien/aan te planten na aanleg, door sterke begrazing van heringerichte oevers door vee, etc.
Voorkom of beperk graafschade door muskusratten en kreeften.

10. 1-loket NNN activiteiten 2022

Het NBC heeft van de provincie de opdracht gekregen om in overleg met het Zuid-Holland Landschap, de zelfrealisatoren en het Hoogheemraadschap Schieland & Krimpenerwaard in de NNN een samenhangend beheer tot stand te brengen en hiermee de beoogde natuurdoelen te bereiken in 2033. Hier zijn de volgende inspanningen verricht:

Beheerdersoverleg met PZH, HHSK, ZHL en PB (elke zes weken)
Overleg met commissie Pacht en Zelfrealisatie (jaarlijks in november)
Organiseren waterbeheeroverleg Den Hoek
Afstemmingsoverleg monitoring weidevogels in Krimpenerwaard met ACK, ZHL en NVWK en PZH.
Leveren input, commentaar en praktische kennis bij ontwerpfasen inrichtingsplannen
Begeleiden/adviseren van zelfrealisatoren
Werven, selecteren, begeleiden en adviseren pachters
Excursie naar zelfrealisator in Woerdens Verlaat
Deelname van enkele zelfrealisatoren aan cursus natuurlijk graslandbeheer (Aeres)

Activiteiten 2023

Opstarten Gebruikersraad
Deelname aan Regiegroep (bestuurlijk) en werkgroep (ambtelijk) over NPLG Krimpenerwaard en Vitale Veenweiden Zuid-Holland
Opstellen Samenwerkingsovereenkomst beheer NNN met Zuid-Hollands Landschap en Hoogheemraadschap Schieland en Krimpenerwaard.